ChatGPT is een AI-chatbot die vragen kan beantwoorden en teksten kan genereren. Het is door steeds betere modellen zoals GPT-4o een krachtige tool die de laatste jaren steeds meer wordt gebruikt. Zo ook in het onderwijs door zowel leerlingen als docenten.
Gebruik van ChatGPT biedt tal van mogelijkheden voor het verbeteren van leerprocessen, het ondersteunen van docenten en het personaliseren van onderwijs.
In deze blogpost bekijken we hoe wat ChatGPT is en hoe het kan worden ingezet in het onderwijs, ook staan we stil bij de uitdagingen die het gebruik ervan met zich meebrengt.
1. Wat is ChatGPT?
ChatGPT is een slimme chatbot die gebruik maakt van kunstmatige intelligentie (ook wel generatieve AI). Je kunt de chatbot via de webinterface, de app, of de API allerlei vragen stellen of opdrachten geven, en je krijgt direct een antwoord in begrijpbare taal.
Zo kunnen we ChatGPT zelf vragen wat ChatGPT is:
Om je vragen te kunnen interpreteren, en er antwoorden op te kunnen geven, maakt het gebruik van een groot en complex model. Dat model heeft ervaring opgedaan door grote hoeveelheden tekstdata te verwerken zoals boeken, artikelen, en websites. Daardoor heeft het zowel technische kennis van taal, als ook kennis van specifieke onderwerpen.
Het is ontwikkeld door het Amerikaanse bedrijf OpenAI en de eerste versie is in 2022 beschikbaar gekomen voor persoonlijk gebruik. Sindsdien zijn er meerdere verbeterde versies van het model dat ChatGPT gebruikt gelanceerd. Het laatste model heet GPT-4o. Dit model is bijvoorbeeld in staat om opdrachten in verschillende stappen te beantwoorden, om zo tot nauwkeurigere antwoorden te komen. Ook kun je met dit model bijlagen toevoegen aan je opdrachten, waar je vragen over kunt stellen.
Een voorbeeld van het gebruik van een bijlage in ChatGPT met het GPT-4o, het stellen van vragen over een histogram:
2. Toepassingen in het onderwijs
Met onder de motorkap een krachtig model als GPT-4o kan ChatGPT voor allerlei toepassingen en situaties in het onderwijs worden ingezet. Zo kan bijvoorbeeld een verlegen leerling toch die verdiepende vragen stellen om een vraagstuk helemaal te begrijpen, of kan een docent ermee gemakkelijk leerstof aanpassen aan specifieke wensen. We staan stil bij een aantal verschillende toepassigen.
2.1. Gepersonaliseerde uitleg
Je kunt ChatGPT een vraag stellen, en je krijgt een antwoord. Vragen kunnen altijd, op elk moment, gesteld worden. Er komt direct een antwoord op de vraag, waar weer verder op doorgevraagd kan worden. Ook kan een nieuwe antwoord gegenereerd worden op een eerdere vraag, wanneeer het eerdere antwoord bijvoorbeeld niet duidelijk genoeg was. Zo kunnen er net zo veel vragen gesteld worden totdat een leerling een vraagstuk heeft begrepen.
Voorbeeld: Een leerling kan ChatGPT vragen om de stelling van Pythagoras uit te leggen:
De huidge versie van ChatGPT met het GPT-4o model heeft geheugen. Hierdoor onthoudt ChatGPT eerder gestelde vragen, en houdt hier bij nieuwe vragen rekening mee. Daardoor past het model zich aan aan de gebruiker en geeft het antwoorden die beter aansluiten bij de behoeften van de gebruiker. Hierdoor ontstaat vanzelf gepersonaliseerde uitleg.
2.2. Ondersteuning bij schrijfwerk
ChatGPT is vaardig op het gebied van taal. ChatGPT gebruiken om verslagen te contoleren op grammatia en structuur is daarom goed mogelijk. Het kan daarbij verbeteringen voorstellen of doorvoeren. Ook kan het op basis van een opdracht hele nieuwe teksten generen. Zoals de opzet van een verslag, wat vervolgens verder aangepast en gepersonaliseerd kan worden.
Voorbeeld: Een leerling kan ChatGPT vragen om suggesties voor verbeteren van spelling en grammatica.
2.3. Creatieve leermethoden
ChatGPT kan worden ingezet om het leren interactiever en creatiever te maken. Bijvoorbeeld, het model kan dialogen creëren om bepaalde scenario's te oefenen in vreemde talen, historische gebeurtenissen naspelen, of leerlingen beter betrekken door gepersonaliseerde opdrachten te genereren.
Voorbeeld: Een docent kan een gepersonaliseerde opdracht laten genereren over een specifiek onderwerp.
Voorbeeld: Het opstellen van een plan van aanpak voor een docent om een bepaald concept aan een specifieke groep leerlingen uit te leggen.
3. Uitdagingen en overwegingen
ChatGPT heeft veel potentie om bij te dragen aan verbeteringen in het onderwijs. Echter, er zijn er ook uitdagingen die overwogen moeten worden. We tonen enkele aandachtspunten.
3.1. Betrouwbaarheid van antwoorden
ChatGPT kan een krachtig hulpmiddel zijn, maar het is niet altijd perfect. Soms geeft het model onnauwkeurige of zelfs totaal foute antwoorden, vooral bij erg complexe of niche-onderwerpen.
Zo weet het model in onderstaand voorbeeld bijvoorbeeld nog niet dat Mark Rutte inmiddels geen premier meer is.
Het is belangrijk dat docenten leerlingen begeleiden in hoe ze AI-tools kritisch kunnen gebruiken. Leerlingen moeten altijd dubbelchecken of de gegeven informatie juist is.
3.2. Plagiaat
Door ChatGPT te gebruiken kunnen leerlingen zeer eenvoudig bijvoorbeeld verslagen laten genereren. Een door AI gegenereerde tekst is vaak niet direct naar één bron te herleiden, waardoor het voor een docent in de praktijk vaak lastig is om te bewijzen dat een tekst door een chatbot is geschreven. Soms genereert ChatGPT niet-bestaande informatie die wel op kan vallen, zoals verwijzingen naar niet bestaande bronnen. Dit kan natuurlijk wel gecontroleerd worden.
3.3. Ethische overwegingen
De inzet van AI in het onderwijs roept ook ethische vragen op, zoals de mogelijkheid van afhankelijkheid van AI-tools of het risico dat leerlingen minder kritisch leren nadenken wanneer ze teveel op technologie vertrouwen.
In het onderwijs komt de zorg over afhankelijkheid van nieuwe technologische hulpmiddelen vaker voor. Zoals bij het gebruik van rekenmachines, waar inmiddels richtlijnen voor zijn welk type rekenmachine waarneer gebruikt mag worden.
3.4. Wet- en regelgeving
Met de opkomst van AI is er ook een opmars van nieuwe wet- en regelgeving. Zo is sinds 2024 in Europa de AI act van toepassing: wetgeving om onder andere het gebruik van AI af te kaderen, ook voor het onderwijs. Maar ook wetgeving voor bedrijven die AI-systemen ontwikkelen. Daarnaast hebben bepaalde onderwijsinstellingen zelf al richtlijnen ontwikkeld voor hoe AI al dan niet ingezet mag worden.
4. De toekomst van AI-tools in het onderwijs
AI-tools zoals ChatGPT zijn nu pas 2 jaar beschikbaar voor het brede publiek. Er zullen in de toekomst steeds krachtigere modellen met meer mogelijkheden ontwikkeld worden. Ook zullen er meer AI-tools ontwikkeld worden specifiek voor het onderwijs. Waardoor het bijvoorbeeld voor een leerling nog makkelijker wordt om gepersonaliseerde begeleiding te krijgen van een hoog niveau.
Daarbij is het aannemelijk dat er ook meer en betere richtlijnen opgesteld zullen worden, wellicht landelijk of overkoepelend over verschillende onderwijsinstellingen.
Conclusie
ChatGPT biedt allerlei mogelijkheden voor het onderwijs, van gepersonaliseerde uitleg van vraagstukken tot het bieden van ondersteuning bij schrijfwerk. Hoewel er enkele uitdagingen zijn waar rekening mee gehouden moet worden, kan AI een waardevolle aanvulling zijn op het traditionele onderwijs. Het belangrijkste is dat deze tools worden gebruikt als hulpmiddelen die zowel leerlingen als docenten ondersteunen, en dat ze op een verantwoorde manier worden ingezet.
Wil je allround AI expert worden?
Tijdens onze AI Opleiding leer je het hele AI spectrum kennen; van klassieke machine learning modellen tot generative AI met o.a. ChatGPT. Je leert programmeren in Python zodat je op uiteenlopende vlakken aan de slag kunt met AI.
Peter is een ervaren data scientist en python trainer. Na zijn studie aan de Technische Universiteit Delft heeft hij zich altijd bezig gehouden met data en diverse programmeertalen. Peter heeft veel data analyses uitgevoerd en processen geautomatiseerd met Python in productieomgevingen.
